Druga połowa XIX wieku obfitowała w zmiany. Powstawały wówczas gminy. Początkowo ośrodkiem administracyjnym, do którego należała wieś Czajków, była Kuźnica Grabowska, podlegająca pod powiat wieluński w województwie łódzkim.

Po stu dwudziestu trzech latach niewoli, gdy państwo polskie odzyskało niepodległość, w Czajkowie zaczęły powstawać ośrodki religijno –społeczne. Około 1918 roku powołano Straż Ogniową. Oprócz walki z żywiołem i działalności prewencyjnej strażacy mieli duży wpływ na uczestnictwo mieszkańców w życiu kulturalnym. Straż ogniowa była jedyną organizacją, której ówczesne władze pozwalały istnieć.

Straż Ogniowa w Czajkowie, m.in.: Ignacy Sibiński, Leon/Stefan Szczygieł, Jan Cichosz, Stanisław Sibiński

15 listopada 1919 roku erygowano czajkowską parafię , której patronuje św. Stanisław Biskup i Męczennik. W całości wydzielono ją z Parafii Kraszewice. Dzięki staraniom ówczesnego proboszcza ks. Stanisława Masłowskiego, w niedługim czasie wybudowano drewniany kościół, plebanię i organistówkę. Budynki po dziś dzień zdobią naszą gminę.

Przyjmuje się, ze w roku 1922 powstała Orkiestra Straży Ogniowej w Czajkowie. Stała sie ona swoistym ośrodkiem patriotyczno-kulturowym. Jej działalność wywarła duży wpływ na wychowanie i rozwój młodzieży.

Orkiestra miała szanse powstać dzięki zaangażowaniu miejscowego proboszcza ks. Stanisława Masłowskiego, a także dziedzica dworu w Kuźnicy Grabowskiej Seweryna Oxnera, który wyposażył orkiestrę w pierwsze instrumenty. Pierwszym kapelmistrzem był Marcin Wysota, a następnie jego syn Leon Wysota. W prowadzeniu orkiestry pomagali również miejscowi nauczyciele oraz bardziej wykształceni mieszkańcy. Ówczesna działalność orkiestry opierała się głównie na uczestnictwie w uroczystościach kościelnych i państwowych.

Pierwsze wspólne zdjęcie Orkiestry Dętej Straży Ogniowej w Czajkowie, Czajków 1928 Od lewej: Ignacy Sibiński, p. Anioł, p. Gałka, Leon Szczygieł, p. Błaszczyk, p. Janas, Jan Cichosz, p.Szala, p.Janas, Józef Kwieciński, Franciszek Łuczak, Piotr Duś, Leon Wysota, Wysota Jan, ks. Jan Smaga.

W roku 1926 przy kościele istniał chór parafialny.

Chór parafialny, Czajków 1926 rok

Około roku 1928 wybudowano remizę strażacką. Po Leonie Wysocie buławę przejął mąż nauczycielki Szkoły Podstawowej w Czajkowie Pan Jasyk. W 1930 rok orkiestrowa muzyka rozbrzmiewała podczas poświęcenia Domu Strażaka w Mielcuchach. Przy remizie strażackiej spędzano wolny czas. Toczono dyskusje, snuto plany, a przede wszystkim uczono się grac na instrumentach.

W latach 30 ubiegłego wieku w samym sercu Czajkowa, w miejscu obecnego ośrodka zdrowia, stał pomnik generała Józefa Piłsudskiego.

Właśnie tam odbywały się wszystkie obchody świąt państwowych. Ze wspomnień mieszkańców wynika, że orkiestra uświetniała obchody pierwsze rocznicy śmierci generała(rok 1936).

Wsparcie finansowe płynęło również ze strony ówczesnego proboszcza ks. Jana Smagi. Działalność orkiestry sponsorowali także zamożniejsi mieszkańcy gminy. Warto dodać, że orkiestra już wtedy posiadała jednakowe stroje wykonane z płótna własnej produkcji.

Do wcześniejszego składu dołączyli między innymi: Stanisław Sibiński, Stanisław Zapolny, Antoni Zapolny.

Czajków, 3.11.1935

Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu terenu parafii przez hitlerowców, ziemie zostały wcielone do tzw. Kraju Warty. Na tym obszarze sytuacja Polaków i kościoła katolickiego była bardzo trudna w wyniku czego działalność orkiestry nie była możliwa.

Muzycy mając nadzieję na lepszą przyszłość, zabezpieczyli instrumenty, zakopując je w piasku pod sceną remizy strażackiej. Czas wojny nie zgasił jednak ducha muzykowania w Czajkowie. Po ustaniu działań wojennych orkiestra wznowiła swoją działalność. Prowadzi ją wówczas Tadeusz Zapolny. Orkiestra uczestniczyła obchodach świąt kościelnych oraz państwowych ,tj. Boże Ciało, uroczystości odpustowe ku czci św. Stanisława, pochody pierwszomajowe. Kilkukrotnie brała też udział w parafialnych pieszych pielgrzymkach na Jasną Górę. Muzycy, maszerując przygrywali a tym samym uprzyjemniali pątnikom długą i męczącą wędrówkę.

Ochotnicza Straż Pożarna w Czajkowie Poświęcenie ręcznej sikawki strażaków którą posługiwali się przez długie lata przed i po wojnie.

Wieluń, 1945 rok Na zdjęciu Pan Jasyk profesor i wychowawca w tamtejszym liceum pedagogicznym oraz uczeń Roman Gmerek

W 1949 roku w Szkole Podstawowej w Czajkowie pracę rozpoczął młody nauczyciel- Roman Gmerek. Wraz z Tadeuszem Zapolnym wspólnie organizowali lekcje muzyki, próby i koncerty. Niestety działalność ta nie podoba się ówczesnej władzy. Powodem był repertuar o charakterze patriotyczno-religijnym.

Tradycją orkiestrantów było przygrywanie na uroczystościach imieninowych księdza Antoniego Wodzisławskiego. Oprócz tradycyjnego „Sto lat” repertuar zawierał utwory rozrywkowe. Gra muzyków przeplatana była poczęstunkiem. 8 maja około północy orkiestranci obowiązkowo gościli pod oknami wszystkich czajkowskich solenizantów ,czyli Stanisław i Stanisławów. W ramach wdzięczności i gościnności zapraszani byli na poczęstunki, które na ogół trwały do białego rana.

Czajków, 10 kwietnia 1949 roku Od lewej: Konstanty Światek, Józef Grzegorek, Ryszard Baś, Jan Palat, Czesław Ciołek, Adam Borecki, Stefan Cichosz, Jan Cichosz, Tadeusz Zapolny, Jan Podgórski, Stanisław Cichosz, Szczepan Wysota, Jan Wysota, Jan Bich

Ponadto skład orkiestry stanowili: p. Zadka, Marian Palat, Stanisław Błaszczyk, Józef Jeziorek, Stanisław Kończak, Tadeusz Sibiński, Gienek Pacyna, Kaczmarek Stanisław, Marian Kaczmarek , Marian Kończak, Gienek Cichosz, Ryszard Sibiński, Roman Gmerek.

W latach 60-tych nastąpiła kolejna zmiana kapelmistrza. Najpierw buławę przejął Kazimierz Marynowski – organista, następnie Czesław Ciołek, a później Edward Nawrot. Do orkiestry dołączyli wtedy nowi muzycy.

Czajków, lata 60-te Muzycy: Edward Nawrot , Roman Gmerek, Świątek Konstanty, Ryszard Baś, Stanisław Kaczmarek, Marian Kaczmarek

Wówczas grali również bracia: Izydor, Florian i Alojzy Zającowie.

26 sierpnia 1962 roku orkiestra uświetniła uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod Szkołę Podstawową w Czajkowie. Wówczas grupa liczyła piętnaście osób.

Czajków, rok 1965 Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Czajkowie oraz muzycy Orkiestry Dętej. Uroczyste poświęcenie i oddanie do użytku Szkoły Podstawowej w Czajkowie	Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Czajkowie podczas przemarszu w kondukcie żałobnym. Dyrygował Edward Nawrot-miejscowy organista Grali: Roman Gmerek, Ryszard Baś, Marian, Kaczmarek, Stanisław Kaczmarek, Ignacy Korzański

W czasie odwilży funkcję dyrygenta piastował Tadeusz Lubawy. Orkiestra tradycyjnie koncertowała podczas uroczystości kościelnych i państwowych. Jednak zbyt małe fundusze nie wystarczały na zapłatę kapelmistrzowi, który z Ostrzeszowa dojeżdżał na próby i koncerty.

Uroczystość Bożego Ciała. Proboszczem był wówczas ksiądz Antoni Wodzisławski. Muzycy: m. in. Roman Gmerek, Ryszard Baś, Stanisław Kaczmarek, Konstanty Świątek, Henryk Kaczmarek

Istotnym dniem w historii Czajkowa był 2 stycznia 1972 roku. Po trudnych i uciążliwych walkach z oddziałami ZOMO zniesiono gminę Czajków, a tereny które obejmowała wcielono do Gminę Garbów nad Prosną. Orkiestra po raz kolejny zawiesiła swoją działalność. Kilka instrumentów wypożyczono Orkiestrze Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Kraszewicach.

Ochotnicza Straż Pożarna w Czajkowie	Strażacy oraz muzycy OSP Czajków

1 października 1982 reaktywowano gminę Czajków . Obszar wyodrębniony w całości z Gminy Grabów nad Prosną. Wtedy też odzyskano wypożyczone instrumenty. Jednak większość z nich nie nadawała się do użytku. Prowadzenia orkiestry podjął się wówczas Roman Gmerek. Zakupiono kilka nowych instrumentów. Nowy kapelmistrz i nowi muzycy sprawili, że w orkiestrze znów zaczęło tętnić życie. Reprezentowali oni gminę na różnych uroczystościach. Otrzymywali liczne wyróżnienia. Kilkukrotnie brali udział w uroczystościach Bożego Ciała oraz odpuście w Rudnikach - rodzinnej miejscowości Romana Gmerka. Tradycyjnie muzyka Czajkowskiej orkiestry rozbrzmiewała podczas pochodów pierwszomajowych w Grabowie nad Prosną oraz w trakcie zawodów sportowo pożarniczych w naszej gminie. Warto wspomnieć, że każdego roku gospodarzem zawodów była inna jednostka OSP gminy Czajków, organizując rozgrywki na terenie swojej wsi.

Wizyta Biskupa Miłosława Kołodziejczyka; Czajków, 23.09.1984 Grali: Roman Gmerek, Benedykt Łuszczek, Andrzej Smardz, Roman Trzeciak, Florian Zając, Andrzej Kończak, Stanisław Kaczmarek, Marian Tomczyk, Stanisław Kończyk, Marian Kaczmarek, Sławomir Niedźwiedź	Cmentarz Parafialny, wizyta Biskupa Kołodziejczyka, Czajków 1984 Od lewej: Andrzej Smardz, Roman Trzeciak, Roman Gmerek

Zespół zasiliło silne grono nowych muzyków:

Jarosław Smug, Ryszard Górecki, Robert Buda, Ryszard Krzywaźnia, Lech Wyrwas, Grzegorz Kempski, Ryszard Bąk, Piotr Przybył, Marian Tomczyk, Marian Kaczmarek, Stanisław Kończak, Zenon Baś, Darek Tomczyk, Paweł Piskorski, Roman Trzeciak, Benek Łuszczek, Sławomir Niedźwiedź, Roman Kaczmarek, Piotr Zalewski, Zenon Baś, Krzysztof Sibiński, Andrzej Smardz, Jerzy Leszczyński, Dubis Włodzimierz, Kończak Andrzej.

Boże Ciało, Czajków 1984 Grali: Benedykt Łuszczek, Jerzy Leszczyński, Robert Buda, Ryszard Górecki, Roman Gmerek, Urszula Zając, Andrzej Smardz, Andrzej Kończak, Ryszard Bąk, Sławomir Niedźwiedź, Henryk Kaczmarek, Marian Kaczmarek, Marian Tomczyk

Uroczystości odpustowe ku czci Św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czajkowie- rok 1988. Grali między innymi: Jarosław Smug, Jan Korzański, Kazimierz Korzański, Stanisław Kaczmarek, Roman Kaczmarek, Marian Tomczyk, Urszula Zając

Działalność orkiestry wymagała dużego nakładu finansowego. Często brakowało pieniędzy na naprawy instrumentów. Kapelmistrz użyczał prywatnych instrumentów oraz niejednokrotnie z własnej kieszeni finansował wyjazdy orkiestry. Gdy przywrócono nauczanie religii w szkołach (rok 1990), próby orkiestry przeniesiono z remizy strażackiej do organistówki. Nie miały one jednak charakteru cyklicznego. Odbywały się głownie przed ważnymi uroczystościami . Na zaproszenie rodziny orkiestra zagrała również na uroczystości pogrzebowej księdza Antoniego Wodzisławskiego w Częstochowie.

Organistówka, Czajków lata 90

Salkę, w której odbywały się próby, w okresach zimowych ogrzewano. Robiono to w trosce o zdrowie muzyków. Zdarzało się, ze robił to sam kapelmistrz, przynosząc własny opał.

Czajków, czerwiec 1994 r. pogrzeb śp. Mariana Śnieguli. Msza pod przewodnictwem ks. Proboszcza Jana Czajora

Czajków lata 90-te. Koncert przy kościele parafialnym.

Możliwość zdobywania nowych umiejętności oraz udzielania się społecznie przyciągnęła do orkiestry nowe osoby:

Smug Marcin, Stańczyk Paweł, Klimek Adam, Adamus Adam, Nowak Piotr , Nowak Paweł, Klimek Andrzej, Korzański Jan, Michał Baś, Ciołek Łukasz, Marek Wrzosek.

Istotnymi wydarzeniami były również prymicje księży pochodzących w naszej parafii. Orkiestra uczestniczyła w niżej wymienionych uroczystościach prymicyjnych:

Księdza Stanisława Ciołka, 10 czerwca 1990 roku;

Ksiedza Grzegorza Mituły, 28 maja 1995 roku;

Księdza Włodzimierza Dubisa, 30 maja 1999 roku, który wcześniej był muzykiem naszej orkiestry.

Uroczystości odpustowe, Czajków1999 rok

Czajków, rok 1999 uroczystości Bożego Ciała

Wraz z reformą administracyjną z 1 stycznia 1999 roku przywrócono powiat ostrzeszowski. Tradycją stało się również organizowanie dożynek powiatowych. Czajków jako jedna z 7 gmin powiatu, trzeci z kolei w roku 2001 otrzymała prawo do zorganizowania Dożynek Powiatowych. Odbyły się one na nowo wybudowanym stadionie sportowym. W programie artystycznym Święta Plonów znalazł się również występ lokalnej orkiestry.

Czajków, 2000 roku uroczystości ku czci Św. Floriana-Patrona strażaków

30 czerwca 2000 roku w Ostrzeszowie zorganizowano imprezę pod hasłem: „Dzień Dobry, Wielkopolsko !”. Pierwsza część polegała na prezentacji gmin powiatu ostrzeszowskiego. Każda z nich przemierzając ulice Ostrzeszowa prezentowała swój dorobek artystyczny i bogactwo swojej gminy. Nasza orkiestra zaprezentowała się wyśmienicie. Drugą częścią turniej gmin. Zadaniem każdej z pięcioosobowych reprezentacji było jak najszybsze pokonanie trzech konkurencji, tj.: przeciągania liny, zręcznościowego toru przeszkód oraz prezentacji artystycznej. Czajkowska reprezentacja w pięknym stylu pokonała pozostałe sześć drużyn, tym samym zwyciężając II Powiatowy Turnieju Gmin.

Działalność orkiestry pod patronatem Ochotniczej Straży Pożarnej zobowiązywała muzyków do uczestnictwa w uroczystości pogrzebowych miejscowych strażaków- ochotników.

Roman Gmerek dyrygujący Orkietrą Dętą w Bukownicy. Ulubiona melodia kapelmistrza był utwór ”Nabucco” Giuseppe Verdi

W roku 2002 w wyniku nieporozumień pomiędzy Zarządem Ochotniczej Straży Pożarnej a orkiestrą, Roman Gmerek został odwołany z funkcji kapelmistrza. Należy wspomnieć, że wówczas orkiestra nie mogła liczyć na pomoc finansowa ze strony Urzędu Gminy. Roman Gmerek nie otrzymywał zapłaty za czas poświecony muzyką, a niejednokrotnie sam finansował wyjazdy i naprawy instrumentów. Jego prawą ręką i pomocną dłonią w sprawach organizacyjnych był Stanisław Kaczmarek.

Zarząd straży zaczął szukać nowego kandydata. 14 listopada 2002 roku na stanowisko kapelmistrza przyjęto Grzegorza Gonerę z Klonowej. Ówczesny Wójt Gminy Czajków-Stanisław Łuszczek zobowiązał się do zapłaty za jego pracę oraz do częściowego finansowania orkiestry. Potrzebni jednak byli jednak nowi muzycy, którzy wzmocniliby grupę . Podczas niedzielnych mszy św. odczytywano ogłoszenie o naborze do orkiestry. Zorganizowano także spotkania w szkołach, mające na celu zachęcenie młodzieży do podjęcia nauki gry na instrumentach.

Zgłosiło się kilkoro uczniów. Dzięki przychylności Urzędu Gminy, Zarządu OSP w Czajkowie, jak również miejscowych sponsorów możliwe było pozyskanie kilku nowych instrumentów. Wprowadzone saksofony altowe, klarnety oraz flety. Próby odbywały się raz w tygodniu-w piątki. Zapoczątkowano wtedy zwyczaj wyjazdów na przeglądy orkiestr dętych.

Pierwszym wydarzeniem o charakterze przeglądu, w którym orkiestra wzięła udział był II Powiatowy Maraton Strażackich Orkiestr Dętych w Lututowie w 2004 roku. Odbył się on ostatniego dnia trzydniowego festynu zorganizowanego z okazji Dni Lututowa.

Wyjazdy na przeglądy orkiestr dętych przypadły do gustu muzykom czajkowskiej orkiestry. Wyjazdy były możliwe dzięki zaproszeniom na niżej wymienione przeglądy:

• III Maraton Orkiestr Strażackich, Lututów 2005;
• I Brzezińskie Spotkania Orkiestr Dętych, połączone z obchodami 20-lecia Parafialno-Gminnej Orkiestry Dętej OSP oraz 80-leciem Ochotniczej Straży Pożarnej w Brzezinach. Wystąpiło wówczas pięć orkiestr. 31 lipca 2005;
• IV Międzypowiatowy Maraton Orkiestr Strażackich, Lututów 2006.

12 listopada 2006 roku w drodze wyborów samorządowych Wójtem Gminy Czajków został Henryk Plichta. Jego działania znacząco wpłynęły na poprawę stosunków orkiestry i Urzędu Gminy w Czajkowie.

Do orkiestry dołączyli nowi członkowie:

Mariusz Wrzosek, Mateusz Kiełb, Mateusz Wrzosek, Marcin Bednarek, Łukasz Bednarek, Mariusz Dzielecki, Krystian Bąk, Konrad Bak, Daria Bąk, Iwona Pawlik, Aleksandra Smardz, Alicja Baś, Wiktor Niedźwiedzki, Weronika Niedźwiedzka, Joanna Tomczyk, Marta Lewucha, Marta Marek, Martyna Górecka

Podtrzymywano tradycję grania na uroczystościach kościelnych oraz państwowych, tj. Święta Wielkanocne, Święta Bożego Narodzenia, odpust ku czci św. Stanisława Biskupa i Męczennika, Boże Ciało, uroczystości Święta Trzeciego Maja połączone z obchodami Dnia Świętego Floriana , 11 listopada, Gminno –Parafialne Dożynki, Dzień Paleciarza oraz obowiązkowo, na walnym zebraniu OSP Czajków.

Wiosną 2009 roku zrodził się pomysł grupy tanecznej funkcjonującej przy orkiestrze. Prowadzenia mażoretek podjęła się Monika Kuświk z Brzezin. Już 23 sierpnia podczas obchodów Święta Plonów mażoretki miały swój pierwszy występ. Wzbudziły ogromne zainteresowanie publiczności, otrzymując sowite brawa.

27 listopada 2009 roku orkiestra grała podczas dwudniowych uroczystości pogrzebowych wieloletniego kapelmistrza- Romana Gmerka. Mszę żałobną odprawiono 27 listopada w Kościele Parafialnym w Czajkowie, a dzień później w Kościele Parafialnym p.w. Św. Mikołaja w Rudnikach (jego rodzinnej miejscowości) odbyły się dalsze uroczystości pogrzebowe. Ciało złożono na cmentarzu parafialnym w Rudnikach. Zarówno pierwszego, jak i drugiego dnia, muzycy towarzyszyli mu w ostatnie drodze. Żegnali go utworami, których sam ich nauczył. Prowadząc orkiestrę przez około dwadzieścia lat i grając w niej od 1949 roku sporządził sam-ręcznie ponad dwadzieścia podręczników z nutami, przygotowywał salę na próby, udostępniał własne instrumenty, a w razie konieczności dokładał z własnych pieniędzy. Z całą odpowiedzialnością można stwierdzić, że oddał orkiestrze kawałek swojego życia. Dzięki jego sile charakteru i pasji funkcjonowanie orkiestry możliwe było także w trudniejszych czasach.

Grzegorz Gonera, prowadząc orkiestrę, przyciągnął kilku młodych muzyków i wzbogacił ich o nowe umiejętności. Istotnym faktem jest zapoczątkowanie zwyczaju wyjazdów na przeglądy orkiestr dętych, co przyczyniło się do rozkwitu orkiestry. Po ośmiu latach współpracy muzycy podjęli decyzję o zmianie kapelmistrza. Na jednej z czerwcowych prób 2010 roku wręczono mu kwiaty oraz podziękowano za lata wspólnej pracy i wysiłek jaki włożył działalność Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Czajkowie.